CSRD ile sürdürülebilirlik raporlaması Avrupa genelinde zorunlu oluyor
5 Ocak 2023 itibariyle Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (Corporate Sustainability Reporting Directive – CSRD) Avrupa Birliği (AB) tarafından parlamento oylamasının ardından yürürlüğe girdi.
CSRD direktifi ne anlama geliyor ve neyi sağlayacak?
Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi şirketlerin raporlamak zorunda olduğu sosyal ve çevresel bilgilere ilişkin kuralları modernize ediyor ve sürdürülebilirlik adına önemli sorumluluklar yüklüyor. Büyük şirketlerin yanı sıra artık borsaya kayıtlı KOBİ’leri de (toplamda yaklaşık 50.000 şirket) içine alan bu uygulama, artık şirketlerin sürdürülebilirlik anlamında ayrıntılı rapor vermesini zorunlu kılarak kurumsal hesap verilebilirliği artırarak standartların denetimini çok daha sıkı bir hale getirecek.
CSRD ile değişen bir başka önemli durum ise 15 Nisan 2014 tarihinde Avrupa Parlamentosu tarafından onaylanmış olan AB’nin finansal olmayan verilerin raporlanmasına dair direktifini (Non-financial Reporting Directive – NFRD) değiştirmesi. Bu sayede, eskisinden daha ayrıntılı raporlama gerekliliği ile şirketin yönetim, sosyal haklar, çevresel haklar ve özellikle insan hakları gibi sürdürülebilirlik için oldukça önemli olan konularda rapor vermesi zorunlu kılınıyor.
Yazılacak ve sunulacak sürdürülebilirlik raporlarının kapsamı ve doğruluğunun kalitesini sağlamak adına raporlama için sertifikasyon gerekliliği getiriliyor. Bu kapsamda Avrupa Finansal Raporlama Danışma Grubu (European Financial Reporting Advisory Group- EFRAG), rapor zorunluluğu getirilen bu kurumların teknik tavsiyesini izleyerek Avrupa standartlarına uygunluğunu sağlama ve bu sırada standartların oluşturulup geliştirilmesi için sorumlu olacak.
Finansal olmayan verilere ilişkin AB direktifleri, tüm büyük şirketler ve düzenlenmiş piyasalarda işlem gören mikro girişimler hariç tüm şirketler için geçerli. Bahsi geçen şirketler kendilerinin yanı sıra, yan kuruluşlarının çalışmalarını sürdürülebilirlik anlamında değerlendirmek ve Avrupa standartlarında tutmaktan da sorumlu. Bu kurallar, 2028 yılına kadar KOBİ’ler için geçerli olmayacak.
Direktifin kabulünden önceki mevcut kuralların kapsadığı şirket sayısı ilgili verilerle 11.700 olmakla beraber, CSRD ile ciddi bir genişleme yaşayacak. Direktif, AB şirketi olmasa da AB sınırları içinde iş yapan şirketleri de kapsayarak tahmini olarak 50.000 belki de daha fazla şirketi kapsaması bekleniyor. Avrupa dışındaki şirketler içinse sürdürülebilirlik raporlamasının zorunlu kılınması, AB’de en az 150 milyon Euro net ciro üreten ve AB ülkelerinde en az bir şubesi veya yan kuruluşu olma kriterine göre belirleniyor. Bu kriterleri sağlayan her şirket yeni sürdürülebilirlik direktifine göre çevresel, sosyal ve kurumsal yönetişim (Environmental Social Governance – ESG) etkileri hakkında rapor sunma sorumluluğu altına girmiş bulunuyor.
CSRD nasıl uygulanacak?
CSRD’nin uygulanması dört aşamada gerçekleşecek:
- Halihazırda NFRD'ye tabi olan şirketler için 2025 yılında 2024 mali yılına ilişkin raporlama,
- Halihazırda NFRD'ye tabi olmayan büyük şirketler için 2025 mali yılında 2026'da raporlama,
- 2027 yılında, borsada işlem gören KOBİ'ler (mikro işletmeler hariç), küçük ve karmaşık olmayan kredi kuruluşları ve tutsak sigorta işletmeleri için 2026 mali yılında raporlama,
- AB'de 150 milyonun üzerinde net ciroya sahip üçüncü ülke teşebbüsleri için, AB'de belirli eşikleri aşan en az bir iştiraki veya şubesi varsa, 2028 mali yılında 2029'da raporlama.
Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (CSRD) kapsamında raporlanması gereken önemli hususlar neler?
Yeni düzenleme sonrası raporlarda, sürdürülebilirlik alanlarında, yani sosyal, çevresel, yönetimsel konularda, şirketin operasyonlarıyla ilgili başlıca mevcut veya potansiyel etkiler ve ürünleri, hizmetleri, iş ilişkileri ve tedarik zinciri dahil olmak üzere şirketin değer zincirinin durum tespiti süreci (due diligence) ve sonuçları açıklanacak.
Yönetim raporunda, yönetim ve denetim kurullarının sürdürülebilirlik konularına ilişkin sorumluluklarının tanımlanması beklenecek. Bu konuda ilgili sorumlulukların yerine getirilmesiyle ilgili sürdürülebilirlik konularına ilişkin uzmanlık ve becerilerin ana hatlarının çizilmesi de önem arz edecek.
Raporun sürdürülebilirlik anlamında ileriye dönük hedefler belirleyen ve bu hedeflere yönelik tarihler belirleyen bir yönü olması oldukça önemli. Özellikle şirketlerin belli zamana bağlı olarak açıkladıkları hedeflerdeki ilerlemelerinin takibi kritik olacak. Bu anlamda, raporda açıklanmış çevresel hedeflerin bilimsel kanıtlarla örtüşmesi teyit edilecek ve doğrulanacak.
Çifte raporlama yükümlülüğü, yönetim raporunun hem şirket faaliyetlerinin sürdürülebilirlik üzerindeki etkileri hem de şirketi etkileyen sürdürülebilirlik konuları hakkında doğrulanabilir bilgi sağlaması gerektiği anlamına geliyor. Doğrulanamayan bilgiler soruşturma ve yaptırılmalara tabi kılınacak.
Sürdürülebilirlik raporlarının, Avrupa Sürdürülebilirlik Standartlarına göre hazırlanması şart. Bu sayede, raporun kalitesi korunacak ve denetimi daha kolay hale gelecek. Ayrıca, raporlama zorunluluğu kapsamındaki şirketlerin yönetim raporlarını internet sitelerinde ücretsiz olarak bulundurmak zorunda olmaları, uygulamaya güvenilirlik adına detaylı bir şeffaflık katacak.